1.1 ruchy głowy
już w pierwszym miesiącu życia prawidłowo rozwijające się
dziecko potrafi na krótko podnieść głowę, gdy leży na brzuchu na płaskiej
powierzchni. Po ukończeniu drugiego miesiąca życia podnosi ono głowę już pod
kątem 45 stopni, a po trzecim miesiącu pod kątem 90 stopni. W wieku czterech –
pięciu miesięcy potrafi leżąc na brzuchu, podnieść kl. piersiową na
wyprostowanych ramionach. Zdolność unoszenia głowy pozwala na zmianę jej
pozycji a w szczególności reaguje na bodźce dźwiękowe (głos matki, głośne
trzaśnięcie drzwiami ), oraz wzrokowe (światło, barwa) i ruchowe (poruszająca
się postać, przedmiot). Piąty i szósty miesiąc przynoszą zdolność swobodnego
poruszania głową w czasie leżenia na brzuchu i obracania jej w kierunku
odbieranych bodźców. Sześciu miesięczne dziecko trzyma wysoko uniesioną głowę długo i bez wysiłku obraca ją w dowolnym kierunku.
ROZWÓJ RUCHOWY GŁOWY W POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
|
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
|
1
|
Odrywanie nosa od materaca, niskie unoszenie głowy
|
2
|
Unoszenie głowy pod kątem 45 stopni
|
3
|
Unoszenie głowy pod kątem 90 stopni, utrzymanie
sztywnej główki przez jedną minutę podczas pionowego trzymania
|
4
|
Unoszenie głowy pod kątem 90 stopni, utrzymywanie
sztywnej główki podczas pionowego trzymania
|
5
|
Unoszenie się na przedramionach, odwracanie głowy w
kierunku bodźca
|
6
|
Swobodne odwracanie głowy w kierunku bodźca,
utrzymywanie sztywnej główki w pozycji pionowej
|
1.2 Umiejętność siedzenia
Kształtuje się stopniowo, począwszy od trzeciego
miesiąca życia. Początkowo dziecko potrafi siedzieć z podparciem ( około
piątego miesiąca życia), w szóstym powinno już siedzieć, trzymając się łóżeczka
lub rąk rodzica, a w siódmym miesiącu życia powinno już samodzielnie siedzieć
bez podparcia. należy odróżnić umiejętność samodzielnego siedzenia od umiejętności
samodzielnego siadania. Techniki samodzielnego siadania zależą od siły
fizycznej i stopnia rozwoju określonych partii mięśni. Niektóre dzieci chwytają
się czegoś i unoszą tułów do pozycji siedzącej, inne natomiast najpierw
wykonują półobrót lub obrót na brzuch , a następnie siadają. Obydwa te sposoby
są prawidłowe.
ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI SIEDZENIA W POSZCZEGÓLNYCH
MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
|
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
|
3
|
Pierwsze krótkie próby siedzenia z całkowitą pomocą
opiekuna (warunek- dziecko utrzymuje sztywno główkę)
|
4
|
Dalsze doskonalenie siedzenia z całkowitym
podparciem i z pomocą opiekuna
|
5
|
Samodzielne siedzenie z podparciem
|
6
|
Samodzielne siedzenie bez podparcia (zwykle dziecko
przytrzymuje się jeszcze np. łóżeczka)
|
7
|
Samodzielne siedzenie bez podparcia, zdolność
wykonywania ruchów w pozycji siedzącej
|
8
|
Samodzielne siadanie z pozycji leżącej (w dowolny
sposób)
|
1.3 Postawa wyprostowana
Miej więcej w tym samym czasie co dziecko jest w
stanie przyjmować pozycję siedzącą wykazuje również pierwsze
oznaki chęci i umiejętności utrzymywania się w pozycji wyprostowanej. W
czwartym miesiącu życia dziecko, przytrzymywane pod pachy, zaczyna opierać
nóżki o podłoże i utrzymywać na nich swój ciężar ciała. Po ukończeniu szóstego
miesiąca dziecko często potrafi, podciągane za rączki, przejść z pozycji
leżącej do stania. Rozwój mięśni nóg i tułowia pozwala dziecku na samodzielne
stanie w siódmym lub ósmym miesiącu życia. W tym samym czasie dziecko próbuje
samodzielnie wstawać, przy pomocy np. mebli. Po ukończeniu dziesiątego miesiąca
życia dziecko próbuje podniesienie się z pozycji klęczącej lub z raczkowania.
Wiele dzieci stojąc w łóżeczku wykonuje ruchy podskakiwania na nóżkach. Na
pewno dziecko dziesięciomiesięczne powinno już pewnie stać , przytrzymując się
podpory, niektóre obchodzą przytrzymując się mebli.
ROZWÓJ UMIEJETNOŚCI STANIA W POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH
ŻYCIA
Wiek w miesiącach
|
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
|
3
|
Pierwsze próby przyjmowania pozycji siedzącej,
dziecku udaje się na krótko usztywnić nogi w kolanach
|
4
|
Podtrzymywane pod pachą niemowlę opiera nóżki o
podłoże i utrzymuje na nich swój ciężar
|
5
|
Doskonali umiejętność utrzymywania sztywno prostych
nóżek
|
6
|
Podciągane za rączki przechodzi z pozycji leżącej
lub siedzącej do stojącej; w pozycji stojącej podejmuje pierwsze próby
stawiania kroków
|
7
|
Dziecko samodzielnie stoi
|
8
|
Pierwsze próby samodzielnego wstawania po uchwyceniu
się podpory i podciągnięciu
|
9
|
Dziecko doskonali umiejętność podnoszenia się,
korzystając z niewielkiej podpory
|
10
|
Pierwsze próby samodzielnego podniesienia się z
klęku lub raczkowania
|
1.4 chodzenie
Niektóre dzieci rozpoczynają chodzenie już w
dziesiątym miesiącu życia, ale zdarza się nieraz , że dopiero w czternastym
miesiącu dziecko osiąga tą umiejętność. Jeżeli dziecko nie rozpocznie chodzenia
skończywszy piętnastego miesiąca życia, jest to wyraźny sygnał ostrzegawczy.
Czas kiedy zaczyna chodzić zależy od wielu czynników; jego siły fizycznej,
wagi. Kiedy dziecko samodzielnie wstaje i w pozycji stojącej czuje się pewnie,
zaczyna wykonywać dodatkowe ruchy rękoma i nogami, pozwalające przemieszczanie
się w obrębie podpory. Dziecko po ukończeniu ósmego miesiąca życia podejmuje
próby przemieszczania się z pomocą rodzica, który przytrzymuje dziecko za dwie
rączki. Kolejnym etapem jest przemieszczanie się z podparciem jedną ręką.
Chodzenie za jedną rękę daje dziecku możliwość nadawania kierunku, samo
decyduje gdzie chce iść.
ROZWÓJ UMIEJETNOŚCI CHODZENIA W POSZCZEGÓLNYCH
MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
|
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
|
6
|
Pierwsze próby stawiania kroków podczas
przytrzymywania pod pachy
|
7
|
Samodzielne stanie z podparciem, próby wykonywania
małych kroczków
|
8
|
Doskonalenie sprawności zdobytych wcześniej
|
9
|
Stawianie kroków z równoczesnym przytrzymywaniem się
obiema rączkami np. brzegu łóżka
|
10
|
Chodzenie z prowadzaniem za obie rączki
|
11
|
Chodzenie z przesuwaniem przed sobą, jako podpory,
np. krzesła
|
12-14
|
Samodzielne chodzenie
|
1.5 chwytanie i manipulowanie
Umiejętność chwytania rozwija się od momentu przyjścia
dziecka na świat. Dziecko przychodzi na świat ze zdolnością chwytania mimo, że
dziecko nie wie do czego służą ręce i nie używa ich jako narzędzi. Najczęściej
chwytanie pojawia się dopiero po ukończeniu trzeciego życia. O rozwoju
umiejętności chwytania możemy mówić od czwartego miesiąca, wtedy gdy pojawia
się zdolność chwytania dowolnego. Trzymane przedmioty kierowane są do buzi,
gdyż usta stanowią w tym okresie ważne narzędzie poznawcze. W piątym miesiącu
dziecko wyciąga rączki po zabawkę, przedmiot podawany z góry dziecko łapie
dwiema rączkami, a z boku ręką jedną znajdującą się bliżej. Pierwszym rodzajem
chwytu jest chwyt prosty, zwane również małpim. Dziecko obejmuje przedmiot
dłonią z góry, jakby nakładało dłoń na przedmiot. Wraz z doskonaleniem precyzji
manipulowania pojawia się chwyt; dłoniowo-łokciowy. Dziecko uruchamia staw
łokciowy i zaczyna chwytać dłonią, ale z wyłączeniem kciuka. Następnie pojawia się chwyt nożycowy, który
polega na tym, że dziecko chwytając przedmiot powoli przywodzi kciuk do
pozostałych palców. Chwyt pesetowy pojawia się
u ośmio -lub dziewięciomiesięcznego dziecka.
Zmiany jakie zachodzą u dziecka w dziewiątym miesiącu
życia nazywane są niekiedy ,,rewolucją dziewiątego miesiąca’’
ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI CHWYTANIA I MANIPULOWANIA W
POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
|
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
|
0-2
|
Odruch chwytny bez kontroli woli
|
3
|
Chwytanie zabawki włożonej w rączkę
|
4
|
Chwyt dowolny, sposób chwytania: chwyt prosty
|
5
|
Wyciąganie rączki po przedmiot, przekładanie zabawki
z rączki do rączki, sposób chwytania: chwyt prosty
|
6
|
Utrwalenie umiejętności chwytania i manipulowania
jedną ręką, sposób chwytania: chwyt dłoniowo- łokciowy( wszystkie przedmioty używane
są w ten sam sposób)
|
7-8
|
Doskonalenie umiejętności nabytych w szóstym
miesiącu, pojawia się chwyt nożycowy
|
9-12
|
,,rewolucja dziewiątego miesiąca’’ pierwsze oznaki
kształtowania się dominacji stronnej, sposób chwytania: chwyt pęsetowy
|
1.6 ODRUCHY
Odruchy, z którymi dziecko przychodzi na świat można
podzielić na dwie grupy; te, które
zanikają w miarę właściwego rozwoju układu nerwowego oraz te, które pozostają
obecne także w zachowaniach ludzi dorosłych.
Odruchy stałe
- ssanie- chociaż jest właściwe dla ludzi dorosłych, u
małego dziecka odgrywa nieporównywalnie większą rolę, w znacznym stopniu
warunkując jego przeżycie. Dziecko, które jest głodne i płacze, w chwili
wzięcia na ręce uspokaja się i zaczyna wykonywać ruchy ssania oraz poruszać
głowę w poszukiwaniu piersi. Również dotknięcie okolic ust niemowlęcia powoduje
u niego poruszanie ust. Właściwe wykształcenie się odruchu oraz prawidłowa
technika ssania stanowią podstawę do prawidłowego rozwoju mowy. Dzieci u
których technika ssania była niepoprawna, stanowią grupę zagrożoną wystąpieniem
wady wymowy.
- połykanie- podobnie jak odruch ssania warunkuje
przetrwanie niemowlęcia. Prawidłowa technika połykania stanowi motoryczne
podłoże rozwoju mowy, głównie artykulacji.
- odruch źrenicowy- źrenice zwężają się pod wpływem
światła. Początkowo reakcja na światło jest nagła- odrzuca głowę w tył i
zaciska oczy. Jest to tzw, odruch oczno- karkowy.
- mruganie- kiedy dotykamy rogówki oka to dziecko jak
i osoba dorosła zamyka powiekę lub mruga nią. Jest to odruch obronny.
- wydalanie moczu i kału- odruchy towarzyszące od
chwili narodzin przez całe życie.
ODRUCHY TYPOWE JEDYNIE DLA NOWORODKA I NIEMOWLĘCIA
- odruch marszu
automatycznego- przy zetknięciu stóp z podłożem dziecko zaczyna poruszać nóżkami
jakby chodziło. Odruch tan zanika w drugim miesiącu życia.
- odruch
chwytny- zaciśnięcie rączek wokół przedmiotu drażniącego dłonie
niemowlęcia. Chwyt jest tak mocny, że można dziecko unieść w górę. Odruch ten
słabnie i zanika około trzeciego – czwartego miesiąca życia
- odruch
toniczno- szyjny- jeżeli noworodek leży na wznak, a jego główkę przekręcimy
w lewo, to lewa ręka prostuje się, a prawa przykurcza, lub odwrotnie. Odruch
ten zanika około trzeciego do czwartego miesiąca życia.
- odruch Moro-
zwany odruchem obejmowania. Polega na nagłym wyprostowaniu rączek i nóżek,
odgięciu główki ku tyłowi, a następnie wykonaniu powolnego ruchu rączkami,
przypominającego obejmowanie kl. Piersiowej. Zachowanie to jest zwykle reakcją
na silny bodziec , przede wszystkim dźwiękowy lub czuciowy.
- odruch
Babińskiego- jeden z głównych odruchów noworodka, ważny ze względu na
diagnostyczność neurologiczną. Polega na charakterystycznym odgięciu do góry
dużego palca u nogi podczas drażnienia podeszwy. Odruch później zanika i
zastępowany jest odruchem podeszwy- typowym także dla osób dorosłych- zwijaniem
palców.
CZAS ZANIKU NIEMOWLĘCYCH ODRUCHÓW BEZWARUNKOWYCH
Odruch
|
Czas zaniku- wiek w miesiącach
|
Marszu autonomicznego
|
2-3
|
Chwytny
|
3-4
|
Toniczno-szyjny
|
3-4
|
Moro
|
5
|
Babińskiego
|
6-7
|
1.7 ROZWÓJ RUCHÓW
Nie u każdego dziecka kolejne umiejętności pojawiają
się w tym samym czasie. Tuż po urodzeniu dziecko spędza najwięcej czasu śpiąc w
pozycji tzw. Embrionalnej. Nóżki i rączki pozostają zgięte i przykurczone,
piąstki zaciśnięte. Podczas spania noworodek nie wykonuje żadnych ruchów,
dopiero po przebudzeniu przeciąga się, rusza kończynami. Miej więcej od
trzeciego miesiąca życia na krótko potrafi unieść główkę leżąc na brzuszku. Dla
trzymiesięcznego dziecka bardzo ciekawe staje się jego ciało, dotyka je i poznaje
w ten sposób. Dziecko do trzeciego miesiąca nie chwyta jeszcze przedmiotów ale
patrzy na nie i dotyka je. W czwartym i piątym miesiącu dzieci doskonalą oprócz
ruchów rąk , również ruchy pozostałych części ciała. Początkowo sięgając po
zabawkę obraca się na bok. Po ukończeniu piątego miesiąca dziecko najczęściej
potrafi wykonać pełny obrót z pleców na brzuszek. Przewrót z brzuszka na plecy
jest trudniejszy więc pojawia się później. W szóstym miesiącu dziecko większość
czasu spędza na siedząco, początkowo z podparciem następnie samodzielnie. Razem
z doskonaleniem siedzenia pojawiają się
pierwsze próby przemieszczania. Początkowo pełzanie, czołganie
przeważnie do tyłu, ruchy te są przygotowaniem do raczkowanie, które pojawia
się zwykle w ósmym miesiącu życia. Początkowo dziecko raczkuje na kolanach i
rękach, potem podnosi także pupę do góry i przemieszcza się na stopach i
rękach. Około dwunastego miesiąca życia dziecko powinno przemieszczać się
samodzielnie na własnych nogach. Przez cały czas oprócz zmiany postawy rozwija
i doskonali się umiejętność chwytania i manipulowania przedmiotami.
ROZWÓJ RUCHÓW NIEMOWLĘCIA W POSZCEGÓLONYCH MIESIĄCACH
ŻYCIA
Wiek w miesiącach
|
ruch
|
Etap obowiązkowy
TAK/NIE
|
1
|
Postawa embrionalna
|
tak
|
2-3
|
Ruchy rąk- własnego ciała i tego co jest blisko
|
tak
|
3
|
Unoszenie głowy w pozycji na brzuchu
|
tak
|
4
|
Unoszenie głowy w pozycji na plecach
|
tak
|
4
|
Chwyt dowolny
|
tak
|
4-5
|
Manipulacja niespecyficzna
|
tak
|
5
|
Obrót z pleców na brzuch
|
tak
|
6
|
Obrót z brzucha na plecy
|
tak
|
6
|
Siedzenie z podparciem
|
tak
|
7
|
Siedzenie samodzielne
|
tak
|
7
|
Pełzanie
|
nie
|
7
|
Stanie z podparciem
|
tak
|
8
|
Raczkowanie
|
nie
|
8
|
Wstawanie
|
tak
|
9-10
|
Stanie samodzielne
|
tak
|
12
|
Manipulacja specyficzna
|
tak
|
12-13
|
chodzenie
|
Tak
|
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz