piątek, 14 czerwca 2013

ROZWÓJ MOTORYCZNY W PIERWSZYM ROKU ŻYCIA





1.1           ruchy głowy
już w pierwszym miesiącu życia prawidłowo rozwijające się dziecko potrafi na krótko podnieść głowę, gdy leży na brzuchu na płaskiej powierzchni. Po ukończeniu drugiego miesiąca życia podnosi ono głowę już pod kątem 45 stopni, a po trzecim miesiącu pod kątem 90 stopni. W wieku czterech – pięciu miesięcy potrafi leżąc na brzuchu, podnieść kl. piersiową na wyprostowanych ramionach. Zdolność unoszenia głowy pozwala na zmianę jej pozycji a w szczególności reaguje na bodźce dźwiękowe (głos matki, głośne trzaśnięcie drzwiami ), oraz wzrokowe (światło, barwa) i ruchowe (poruszająca się postać, przedmiot). Piąty i szósty miesiąc przynoszą zdolność swobodnego poruszania głową w czasie leżenia na brzuchu i obracania jej w kierunku odbieranych bodźców. Sześciu miesięczne dziecko trzyma wysoko uniesioną głowę  długo i bez wysiłku obraca ją w  dowolnym kierunku.

ROZWÓJ RUCHOWY GŁOWY W POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
1
Odrywanie nosa od materaca, niskie unoszenie głowy
2
Unoszenie głowy pod kątem 45 stopni
3
Unoszenie głowy pod kątem 90 stopni, utrzymanie sztywnej główki przez jedną minutę podczas pionowego trzymania
4
Unoszenie głowy pod kątem 90 stopni, utrzymywanie sztywnej główki podczas pionowego trzymania
5
Unoszenie się na przedramionach, odwracanie głowy w kierunku bodźca
6
Swobodne odwracanie głowy w kierunku bodźca, utrzymywanie sztywnej główki w pozycji pionowej

1.2           Umiejętność siedzenia
Kształtuje się stopniowo, począwszy od trzeciego miesiąca życia. Początkowo dziecko potrafi siedzieć z podparciem ( około piątego miesiąca życia), w szóstym powinno już siedzieć, trzymając się łóżeczka lub rąk rodzica, a w siódmym miesiącu życia powinno już samodzielnie siedzieć bez podparcia. należy odróżnić umiejętność samodzielnego siedzenia od umiejętności samodzielnego siadania. Techniki samodzielnego siadania zależą od siły fizycznej i stopnia rozwoju określonych partii mięśni. Niektóre dzieci chwytają się czegoś i unoszą tułów do pozycji siedzącej, inne natomiast najpierw wykonują półobrót lub obrót na brzuch , a następnie siadają. Obydwa te sposoby są prawidłowe.

ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI SIEDZENIA W POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
3
Pierwsze krótkie próby siedzenia z całkowitą pomocą opiekuna (warunek- dziecko utrzymuje sztywno główkę)
4
Dalsze doskonalenie siedzenia z całkowitym podparciem i z pomocą opiekuna
5
Samodzielne siedzenie z podparciem
6
Samodzielne siedzenie bez podparcia (zwykle dziecko przytrzymuje się jeszcze np. łóżeczka)
7
Samodzielne siedzenie bez podparcia, zdolność wykonywania ruchów w pozycji siedzącej
8
Samodzielne siadanie z pozycji leżącej (w dowolny sposób)

1.3           Postawa wyprostowana
Miej więcej w tym samym czasie co dziecko jest w stanie  przyjmować  pozycję siedzącą wykazuje również pierwsze oznaki chęci i umiejętności utrzymywania się w pozycji wyprostowanej. W czwartym miesiącu życia dziecko, przytrzymywane pod pachy, zaczyna opierać nóżki o podłoże i utrzymywać na nich swój ciężar ciała. Po ukończeniu szóstego miesiąca dziecko często potrafi, podciągane za rączki, przejść z pozycji leżącej do stania. Rozwój mięśni nóg i tułowia pozwala dziecku na samodzielne stanie w siódmym lub ósmym miesiącu życia. W tym samym czasie dziecko próbuje samodzielnie wstawać, przy pomocy np. mebli. Po ukończeniu dziesiątego miesiąca życia dziecko próbuje podniesienie się z pozycji klęczącej lub z raczkowania. Wiele dzieci stojąc w łóżeczku wykonuje ruchy podskakiwania na nóżkach. Na pewno dziecko dziesięciomiesięczne powinno już pewnie stać , przytrzymując się podpory, niektóre obchodzą przytrzymując się mebli.

ROZWÓJ UMIEJETNOŚCI STANIA W POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
3
Pierwsze próby przyjmowania pozycji siedzącej, dziecku udaje się na krótko usztywnić nogi w kolanach
4
Podtrzymywane pod pachą niemowlę opiera nóżki o podłoże i utrzymuje na nich swój ciężar
5
Doskonali umiejętność utrzymywania sztywno prostych nóżek
6
Podciągane za rączki przechodzi z pozycji leżącej lub siedzącej do stojącej; w pozycji stojącej podejmuje pierwsze próby stawiania kroków
7
Dziecko samodzielnie stoi
8
Pierwsze próby samodzielnego wstawania po uchwyceniu się podpory i podciągnięciu
9
Dziecko doskonali umiejętność podnoszenia się, korzystając z niewielkiej podpory
10
Pierwsze próby samodzielnego podniesienia się z klęku lub raczkowania

1.4           chodzenie
Niektóre dzieci rozpoczynają chodzenie już w dziesiątym miesiącu życia, ale zdarza się nieraz , że dopiero w czternastym miesiącu dziecko osiąga tą umiejętność. Jeżeli dziecko nie rozpocznie chodzenia skończywszy piętnastego miesiąca życia, jest to wyraźny sygnał ostrzegawczy. Czas kiedy zaczyna chodzić zależy od wielu czynników; jego siły fizycznej, wagi. Kiedy dziecko samodzielnie wstaje i w pozycji stojącej czuje się pewnie, zaczyna wykonywać dodatkowe ruchy rękoma i nogami, pozwalające przemieszczanie się w obrębie podpory. Dziecko po ukończeniu ósmego miesiąca życia podejmuje próby przemieszczania się z pomocą rodzica, który przytrzymuje dziecko za dwie rączki. Kolejnym etapem jest przemieszczanie się z podparciem jedną ręką. Chodzenie za jedną rękę daje dziecku możliwość nadawania kierunku, samo decyduje gdzie chce iść.

ROZWÓJ UMIEJETNOŚCI CHODZENIA W POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
6
Pierwsze próby stawiania kroków podczas przytrzymywania pod pachy
7
Samodzielne stanie z podparciem, próby wykonywania małych kroczków
8
Doskonalenie sprawności zdobytych wcześniej
9
Stawianie kroków z równoczesnym przytrzymywaniem się obiema rączkami np. brzegu łóżka
10
Chodzenie z prowadzaniem za obie rączki
11
Chodzenie z przesuwaniem przed sobą, jako podpory, np. krzesła
12-14
Samodzielne chodzenie

1.5           chwytanie i manipulowanie
Umiejętność chwytania rozwija się od momentu przyjścia dziecka na świat. Dziecko przychodzi na świat ze zdolnością chwytania mimo, że dziecko nie wie do czego służą ręce i nie używa ich jako narzędzi. Najczęściej chwytanie pojawia się dopiero po ukończeniu trzeciego życia. O rozwoju umiejętności chwytania możemy mówić od czwartego miesiąca, wtedy gdy pojawia się zdolność chwytania dowolnego. Trzymane przedmioty kierowane są do buzi, gdyż usta stanowią w tym okresie ważne narzędzie poznawcze. W piątym miesiącu dziecko wyciąga rączki po zabawkę, przedmiot podawany z góry dziecko łapie dwiema rączkami, a z boku ręką jedną znajdującą się bliżej. Pierwszym rodzajem chwytu jest chwyt prosty, zwane również małpim. Dziecko obejmuje przedmiot dłonią z góry, jakby nakładało dłoń na przedmiot. Wraz z doskonaleniem precyzji manipulowania pojawia się chwyt; dłoniowo-łokciowy. Dziecko uruchamia staw łokciowy i zaczyna chwytać dłonią, ale z wyłączeniem kciuka.  Następnie pojawia się chwyt nożycowy, który polega na tym, że dziecko chwytając przedmiot powoli przywodzi kciuk do pozostałych palców. Chwyt pesetowy pojawia się  u ośmio -lub dziewięciomiesięcznego dziecka.
Zmiany jakie zachodzą u dziecka w dziewiątym miesiącu życia nazywane są niekiedy ,,rewolucją dziewiątego miesiąca’’

ROZWÓJ UMIEJĘTNOŚCI CHWYTANIA I MANIPULOWANIA W POSZCZEGÓLNYCH MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
Umiejętności oczekiwane rozwojowo
0-2
Odruch chwytny bez kontroli woli
3
Chwytanie zabawki włożonej w rączkę
4
Chwyt dowolny, sposób chwytania: chwyt prosty
5
Wyciąganie rączki po przedmiot, przekładanie zabawki z rączki do rączki, sposób chwytania: chwyt prosty
6
Utrwalenie umiejętności chwytania i manipulowania jedną ręką, sposób chwytania: chwyt dłoniowo- łokciowy( wszystkie przedmioty używane są w ten sam sposób)
7-8
Doskonalenie umiejętności nabytych w szóstym miesiącu, pojawia się chwyt nożycowy
9-12
,,rewolucja dziewiątego miesiąca’’ pierwsze oznaki kształtowania się dominacji stronnej, sposób chwytania: chwyt pęsetowy

1.6           ODRUCHY
Odruchy, z którymi dziecko przychodzi na świat można podzielić na  dwie grupy; te, które zanikają w miarę właściwego rozwoju układu nerwowego oraz te, które pozostają obecne także w zachowaniach ludzi dorosłych.
Odruchy stałe
- ssanie- chociaż jest właściwe dla ludzi dorosłych, u małego dziecka odgrywa nieporównywalnie większą rolę, w znacznym stopniu warunkując jego przeżycie. Dziecko, które jest głodne i płacze, w chwili wzięcia na ręce uspokaja się i zaczyna wykonywać ruchy ssania oraz poruszać głowę w poszukiwaniu piersi. Również dotknięcie okolic ust niemowlęcia powoduje u niego poruszanie ust. Właściwe wykształcenie się odruchu oraz prawidłowa technika ssania stanowią podstawę do prawidłowego rozwoju mowy. Dzieci u których technika ssania była niepoprawna, stanowią grupę zagrożoną wystąpieniem wady wymowy.
- połykanie- podobnie jak odruch ssania warunkuje przetrwanie niemowlęcia. Prawidłowa technika połykania stanowi motoryczne podłoże rozwoju mowy, głównie artykulacji.
- odruch źrenicowy- źrenice zwężają się pod wpływem światła. Początkowo reakcja na światło jest nagła- odrzuca głowę w tył i zaciska oczy. Jest to tzw, odruch oczno- karkowy.
- mruganie- kiedy dotykamy rogówki oka to dziecko jak i osoba dorosła zamyka powiekę lub mruga nią. Jest to odruch obronny.
- wydalanie moczu i kału- odruchy towarzyszące od chwili narodzin przez całe życie.
ODRUCHY TYPOWE JEDYNIE DLA NOWORODKA I NIEMOWLĘCIA
- odruch marszu automatycznego- przy zetknięciu stóp z podłożem dziecko zaczyna poruszać nóżkami jakby chodziło. Odruch tan zanika w drugim miesiącu życia.
- odruch chwytny- zaciśnięcie rączek wokół przedmiotu drażniącego dłonie niemowlęcia. Chwyt jest tak mocny, że można dziecko unieść w górę. Odruch ten słabnie i zanika około trzeciego – czwartego miesiąca życia
- odruch toniczno- szyjny- jeżeli noworodek leży na wznak, a jego główkę przekręcimy w lewo, to lewa ręka prostuje się, a prawa przykurcza, lub odwrotnie. Odruch ten zanika około trzeciego do czwartego miesiąca życia.
- odruch Moro- zwany odruchem obejmowania. Polega na nagłym wyprostowaniu rączek i nóżek, odgięciu główki ku tyłowi, a następnie wykonaniu powolnego ruchu rączkami, przypominającego obejmowanie kl. Piersiowej. Zachowanie to jest zwykle reakcją na silny bodziec , przede wszystkim dźwiękowy lub czuciowy.
- odruch Babińskiego- jeden z głównych odruchów noworodka, ważny ze względu na diagnostyczność neurologiczną. Polega na charakterystycznym odgięciu do góry dużego palca u nogi podczas drażnienia podeszwy. Odruch później zanika i zastępowany jest odruchem podeszwy- typowym także dla osób dorosłych- zwijaniem palców.

CZAS ZANIKU NIEMOWLĘCYCH ODRUCHÓW BEZWARUNKOWYCH
Odruch
Czas zaniku- wiek w miesiącach
Marszu autonomicznego
2-3
Chwytny
3-4
Toniczno-szyjny
3-4
Moro
5
Babińskiego
6-7

1.7           ROZWÓJ RUCHÓW
Nie u każdego dziecka kolejne umiejętności pojawiają się w tym samym czasie. Tuż po urodzeniu dziecko spędza najwięcej czasu śpiąc w pozycji tzw. Embrionalnej. Nóżki i rączki pozostają zgięte i przykurczone, piąstki zaciśnięte. Podczas spania noworodek nie wykonuje żadnych ruchów, dopiero po przebudzeniu przeciąga się, rusza kończynami. Miej więcej od trzeciego miesiąca życia na krótko potrafi unieść główkę leżąc na brzuszku. Dla trzymiesięcznego dziecka bardzo ciekawe staje się jego ciało, dotyka je i poznaje w ten sposób. Dziecko do trzeciego miesiąca nie chwyta jeszcze przedmiotów ale patrzy na nie i dotyka je. W czwartym i piątym miesiącu dzieci doskonalą oprócz ruchów rąk , również ruchy pozostałych części ciała. Początkowo sięgając po zabawkę obraca się na bok. Po ukończeniu piątego miesiąca dziecko najczęściej potrafi wykonać pełny obrót z pleców na brzuszek. Przewrót z brzuszka na plecy jest trudniejszy więc pojawia się później. W szóstym miesiącu dziecko większość czasu spędza na siedząco, początkowo z podparciem następnie samodzielnie. Razem z doskonaleniem siedzenia pojawiają się  pierwsze próby przemieszczania. Początkowo pełzanie, czołganie przeważnie do tyłu, ruchy te są przygotowaniem do raczkowanie, które pojawia się zwykle w ósmym miesiącu życia. Początkowo dziecko raczkuje na kolanach i rękach, potem podnosi także pupę do góry i przemieszcza się na stopach i rękach. Około dwunastego miesiąca życia dziecko powinno przemieszczać się samodzielnie na własnych nogach. Przez cały czas oprócz zmiany postawy rozwija i doskonali się umiejętność chwytania i manipulowania przedmiotami.

ROZWÓJ RUCHÓW NIEMOWLĘCIA W POSZCEGÓLONYCH MIESIĄCACH ŻYCIA
Wiek w miesiącach
ruch
Etap obowiązkowy
TAK/NIE
1
Postawa embrionalna
tak
2-3
Ruchy rąk- własnego ciała i tego co jest blisko
tak
3
Unoszenie głowy w pozycji na brzuchu
tak
4
Unoszenie głowy w pozycji na plecach
tak
4
Chwyt dowolny
tak
4-5
Manipulacja niespecyficzna
tak
5
Obrót z pleców na brzuch
tak
6
Obrót z brzucha na plecy
tak
6
Siedzenie z podparciem
tak
7
Siedzenie samodzielne
tak
7
Pełzanie
nie
7
Stanie z podparciem
tak
8
Raczkowanie
nie
8
Wstawanie
tak
9-10
Stanie samodzielne
tak
12
Manipulacja specyficzna
tak
12-13
chodzenie
Tak

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz