Dieta
dziecka powinna być DOSTOSOWANA do
indywidualnych
potrzeb i apetytu dziecka
JAKIE SĄ POTRZEBY ŻYWIENIOWE DZIECKA?
W OKRESIE PO NIEMOWLĘCYM
Małe dzieci
powinny otrzymywać w ciągu dnia 4 – 5 posiłków
–3 podstawowe i 1 – 2 uzupełniające
Dieta
dziecka powinna być DOSTOSOWANA
do
indywidualnych potrzeb i apetytu dziecka
WEDŁUG
OBOWIĄZUJĄCYCH AKTUALNIE NORM USTALONO, ŻE:
Zapotrzebowanie
na energię należy indywidualizować w odniesieniu
do masy
ciała dziecka. U dzieci w wieku 13 – 36 MIESIĘCY dobowe
ZAPOTRZEBOWANIE
NA ENERGIĘ w przeliczeniu NA JEDEN KILOGRAM MASY CIAŁA wynosi ok.83 kcal.
Minimalna
ilość białka nie powinna być niższa niż 1 g / kg masy ciała
dziecka i
wyższa niż 15% energii z białka w całodziennej zalecanej puli
energetycznej
(1000 kcal).
TŁUSZCZE
powinny dostarczać30 – 40% CAŁKOWITEJ ENERGII
tak, aby
zabezpieczać wydatek energetyczny dziecka i jego wzrost.
Bardzo ważna
jest podaż odpowiedniej jakości tłuszczu, w tym źródeł
kwasów
tłuszczowych, zwłaszcza długołańcuchowych wielonienasyconych
kwasów
tłuszczowych.
Udział
ENERGII Z WĘGLOWODANÓW w ogólnej puli energetycznej
powinien
wynosić 55-60%.
Należy
ograniczać tzw. cukry dodane (czyli cukry stosowane w produkcji żywności i
przygotowywaniu potraw) do poniżej 10% energii. Zaleca się podawać produkty,
które są źródłem węglowodanów złożonych, takie jak pełnoziarniste pieczywo,
kasze, makaron i produkty z mąki z pełnego przemiału.
Zapotrzebowanie
dziecka w wieku 13 – 36 miesięcy na WAPŃ wynosi
700 mg, na
WIT. D – 15μg(600 j.m.).
Głównym
źródłem płynów powinna być WODA DOBREJ JAKOŚCI.
Dzieci nie
powinny pić słodzonych i gazowanych napojów
Żywienie
dzieci
karmionych
piersią
WARTO
WIEDZIEĆ, ŻE:
Karmienie
wyłączne piersią do około 6 miesiąca życia jest optymalną metodą żywienia
młodszych niemowląt.
Zdrowe
niemowlęta powinny być karmione piersią „na żądanie”, czyli odpowiednio do potrzeb swoich i matki.
Niemowlęta w
I półroczu zwykle są karmione kilkanaście razy na dobę (w dzień i w nocy), a w
kolejnych miesiącach życia dziecka (II półrocze) liczba karmień ulega
stopniowemu ograniczeniu.
Między 6 a 9
miesiącem życia nabywane są także umiejętności żucia,
gryzienia
oraz sprawności manualnej do spożywania różnorodnych pokarmów.
Dziecko
zaczyna interesować się jedzeniem, sięga po żywność i przenosi ją
do ust,
smakuje, próbuje gryźć. W tym okresie pokarm naturalny pokrywa
około 70%
zapotrzebowania energetycznego, a pomiędzy 9-11 miesiącem
życia
dziecka pokarm pokrywa już tylko około 55% jego zapotrzebowania
energetycznego,
stąd konieczne jest rozszerzanie diety.
Po
wprowadzeniu żywności uzupełniającej zwiększa się wartość energetyczna i
odżywcza diety. Dziecko poznaje nowe smaki, zapachy i konsystencję pożywienia.
Stymulowany
jest rozwój motoryki jamy ustnej.
W żywieniu
dzieci karmionych piersią korzystne jest wprowadzenie
2 do 3
posiłków uzupełniających dla dzieci w wieku 6-8 miesięcy i
3-4 posiłków
pomiędzy 9 a 24 miesiącem życia, z dodatkowymi zdrowymi
przekąskami
(od 1 do 2 dziennie/dzieci w wieku ok. 12 miesięcy), takich jak
miękkie
kawałki owoców, chleba, czy ciasta przygotowanego w domu.
Częściowe
karmienie piersią powinno być kontynuowane, co najmniej
do ok. 12
miesiąca życia i może być nadal kontynuowane w drugim
i trzecim
roku życia, tak długo jak sobie tego życzy matka i dziecko. Nie ustalono górnej
granicy wieku, do której dziecko może być karmione naturalnie
Zdrowa dieta
dzieci jest jednym z elementów umożliwiających ich
optymalny
wzrost, rozwój i zdrowie. Pod pojęciem takiej diety rozumieć należy
urozmaicony, polecany w żywieniu dzieci asortyment żywności, właściwą liczbę
posiłków o odpowiedniej wartości energetycznej i odżywczej.
Dieta
dziecka będzie prawidłowo zbilansowana pod względem energii i ważnych
składników pokarmowych – białka, tłuszczu, witamin i składników mineralnych
zwłaszcza – żelaza i wapnia wtedy, gdy w kuchni domowej wykorzystane zostaną
różnorodne produkty spożywcze – mleko i produkty mleczne, pieczywo, kasze,
mięso, drób, ryby, owoce i warzywa, a przygotowywane posiłki będą urozmaicone.
Do układania
diety dziecka pomocny może być modelowy TALERZ ŻYWIENIOWY który obrazuje udział
poszczególnych grup produktów wyrażony w ilościach porcji w jadłospisie
dziecka.
Pełnowartościowa
całodzienna dieta dziecka powinna być urozmaicona i uwzględniać produkty z
różnych grup żywności w następującejilości porcji:
podstawy
żywienia
Mleko i
produkty mleczne 3 porcje
Tłuszcze1‒2 porcje
Produkty
białkowe 4-̄5 porcji
Produkty
zbożowe 5 porcji
Warzywa 5
porcji
Owoce 4
porcje
Mięso, drób,
ryby, jaja 1‒2 porcje
MLEKO I PRODUKTY MLECZNE
Mleko (w tym
mleko modyfikowane) i produkty mleczne – jogurt, kefir, serki twarogowe, sery żółte zawierają łatwo przyswajalne
białko, wapń - pierwiastek niezbędny do budowy kości, zębów i prawidłowego
przebiegu wielu przemian metabolicznych oraz niektóre witaminy z grupy B.
Jogurty i
kefiry ze względu na obniżoną ilość laktozy – cukru mlecznego i obecność bakterii kwasu mlekowego są lepiej tolerowane
przez niektóre dzieci niż mleko płynne spożywcze. Mleko, jogurty i kefiry
wykorzystywane mogą być nie tylko jako napoje, ale także jako dodatek do sosów,
zup, deserów. W żywieniu dzieci polecany jest najczęściej jogurt naturalny,
ewentualnie z dodatkiem miodu, świeżych owoców, można go także wykorzystywać do
przygotowywania lekkich sosów, zup. Należy pamiętać, że ser twarogowy zawiera
najmniej wapnia ze wszystkich produktów
mlecznych.
Ważnym
elementem diety dzieci do 3. roku życia jest nadal mleko modyfikowane typu
Junior. Dzięki zawartości m.in. wapnia, żelaza i
witaminy D
mleko modyfikowane uzupełnia dietę w te deficytowe często składniki.
MIĘSO, DRÓB, RYBY JAJA
Mięso w
diecie dzieci jest ważnym źródłem białka, witaminy B1, witaminy PP, witaminy
B12, żelaza hemowego - bardzo dobrze przyswajalnego przez organizm, cynku oraz
wielu pierwiastków śladowych. W żywieniu dzieci poleca się świeże, chude mięso
wysokiej jakości. Mięso z drobiu jest delikatne, lekkostrawne, bogate w białko.
Mięso z ryb oprócz białka jest źródłem ważnych nienasyconych kwasów
tłuszczowych. Zaleca się podawać ryby 1-2 razy w tygodniu. W żywieniu
najmłodszych dzieci polecane jest przede wszystkim wysokiej jakości mięso
gotowane i mięso pieczone, które cienko pokrojone można wykorzystywać jako
dodatek do kanapek, sałatek albo podstawę do sporządzania różnych past do
pieczywa. Ze względu na niepewną jakość i skład, oraz dużą liczbę substancji dodatkowych,
dzieciom, a zwłaszcza tym, które są na diecie bezglutenowej lub bez mlecznej
nie należy podawać przetworów mięsnych o nieznanych recepturach.
Jaja są
skoncentrowanym źródłem cennych składników odżywczych – pełnowartościowego
białka, tłuszczu, biopierwiastków, witamin rozpuszczalnych w tłuszczach oraz
innych składników o aktywności biologicznej m.in. lecytyny. Najlepiej podawać
je w formie gotowanych na miękko, na twardo, delikatnej jajecznicy i w różnych
potrawach (naleśniki, kluski itp.).
Tygodniowo
można podać dziecku 3-4 jaja(średnio ½ jajka dziennie).
PRODUKTY ZBOŻOWE
Produkty
zbożowe są źródłem węglowodanów złożonych – skrobi, błonnika, witamin z grupy B, składników mineralnych– głównie fosforu, wapnia, magnezu, miedzi, selenu,
molibdenu, manganu, chromu. Skrobia powinna być podstawowym węglowodanem w
żywieniu dzieci. Jest ona dobrze trawiona, ale jej nadmiar w diecie może
obciążać przewód pokarmowy.
Pod nazwą
błonnik kryje się wiele węglowodanów wchodzących w skład tkanki roślinnej, i nie
ulegających trawieniu w przewodzie pokarmowym. Błonnik wpływa korzystnie na
perystaltykę jelit, florę jelitową, absorbuje różne toksyczne substancje i
wzmaga ich wydalanie. Dieta dziecka powinna dostarczać 10 – 14 g błonnika
pokarmowego (do max.19g).
WARZYWA
Niedobór
warzyw jest jednym z najczęściej obserwowanych błędów w żywieniu dzieci.
Warzywa są ważnym źródłem witamin(C, beta karotenu, witamin z grupy B) i
składników mineralnych (potasu, magnezu, wapnia, manganu, miedzi, cynku,
molibdenu, żelaza), węglowodanów– głównie skrobi
(ziemniaki,
groch, fasola, soczewica, kukurydza) oraz cukrów (glukozy, fruktozy i
sacharozy), oraz błonnika.
Warzywa
stanowią podstawę zup jarzynowych, są ważnym dodatkiem do drugich dań w postaci
jarzynek, surówek, a także sałatek
OWOCE
Owoce są
źródłem ważnych witamin, składników mineralnych,cukrów
prostych,
dwucukrów, wielocukrów, oraz wielu związków organicznych,
które
wpływają korzystnie na funkcjonowanie organizmu dziecka.
Naturalne
cukry występujące w owocach to przede wszystkim glukoza, fruktoza i sacharoza.
Są one źródłem łatwo dostępnej energii. Zawarty w owocach błonnik oraz pektyny
regulują pracę przewodu pokarmowego
małego
dziecka. Witaminy występujące w owocach to przede wszystkim
witamina C i
prowitamina A czyli beta karoten,
związki o
silnym działaniu przeciw utleniającym i przeciwzapalnym.
SKŁADNIKI MINERALNE
Składniki
mineralne zawarte w owocach - potas, miedź, żelazo, cynk, magnez, kobalt, wapń
wchodzą w skład wielu komórek i tkanek (kości, zęby, płyny ustrojowe,
hemoglobina, enzymy) oraz wpływają na szereg przemian zachodzących w
organizmie. Kwasy organiczne – cytrynowy, winowy,
jabłkowy
decydują o smaku owoców. Naturalne substancje aromatyczne oraz barwniki
roślinne – karotenoidy, chlorofil, antocyjany i flawonoidy uatrakcyjniają smak,
zapach, barwę i wygląd owoców. U dzieci z alergią na pokarm truskawki, poziomki,
owoce cytrusowe i południowe, a niekiedy nawet
maliny
należy podawać ostrożnie dopiero po 1 roku życia. Większość owoców zalicza się
do produktów o niskiej zawartości energii, co może mieć znaczenie w planowaniu
diety dzieci z nadwagą.
SOKI
Soki dla
dzieci przygotowywane są najczęściej z owoców i warzyw bogatych
w witaminę C
– czarnych porzeczek, porzeczek czerwonych i białych, malin, jeżyn, truskawek,
owoców cytrusowych i południowych, a także pomidorów. Bardzo popularne soki w
żywieniu dzieci to soki warzywne i warzywno – owocowe przygotowywane na bazie
marchwi. Nie zawierają one
zbyt dużo
witaminy C, ale są znakomitym źródłem beta karotenu – prowitaminy A. Oprócz
marchwi znaczne ilości beta karotenu zawiera także dynia, morele, pomidory oraz
brzoskwinie.
Najcenniejsze
odżywczo są soki przygotowywane bezpośrednio do spożycia ze świeżych dojrzałych
owoców i warzyw bez dodatku cukru. Ponadto w żywieniu dzieci zaleca się
wykorzystywać soki zaliczane do środków spożywczych specjalnego przeznaczenia
żywieniowego.
W żywieniu
dzieci polecane są soki typu przecierowego – z miąższem warzyw i owoców. Soki
te zawierają znacznie więcej składników
odżywczych
niż soki klarowne lub naturalnie mętne. Oprócz witamin i składników mineralnych
soki są także źródłem błonnika i pektyn, które biorą udział w regulacji
gospodarki wodnej, usuwają niekorzystne dla zdrowia związki (np. metale
szkodliwe), oraz poprawiają pracę przewodu pokarmowego. Soki, podobnie jak
warzywa i owoce, z których są otrzymywane, dostarczają organizmowi, oprócz
witaminy C i beta karotenu, także składniki mineralne (głównie potas, magnez),
błonnik,35
Mimo, że
soki z owoców i warzyw są źródłem wielu cennych składników pokarmowych, ich
nadmiar w żywieniu dzieci nie jest wskazany.
DZIENNIE NIE
POWINNO SIĘ PODAWAĆ DZIECKU WIĘCEJ NIŻ JEDNĄ PORCJĘ SOKU (OK 1/2 SZKLANKI).
ŚNIADANIE
to pierwszy
i najważniejszy posiłek spożywany w ciągu dnia. Dla dzieci po 12 miesiącu życia
podstawą posiłku śniadaniowego powinno być mleko i produkty mleczne – jogurt z dodatkiem owoców, kefir ciepłe napoje mleczne
– kawa zbożowa, kakao, mleko modyfikowane, ewentualnie ser twarogowy. Część
dzieci domaga się tradycyjnych zup mlecznych, inne odmawiają ich spożywania.
Coraz popularniejsze są różnego rodzaju płatki śniadaniowe łatwe do
przygotowania, bo wymagające tylko połączenia z mlekiem.
W zestawie
śniadaniowym małego dziecka należy uwzględniać oprócz mleka także inne produkty
białkowe – jaja, pasty mięsno – warzywne, sałatki warzywne z serem lub wysokiej
jakości wędlinami przygotowywane tuż przed podaniem. Ważna jest kompozycja
śniadań. Jeśli dziecko pije sok owocowy, kanapka śniadaniowa powinna być
źródłem białka czyli
przygotowana
z chudą, drobno pokrojoną, wysokiej jakości wędliną lub serem twarogowym albo
pastą z jaj. Nie należy łączyć takich samych produktów np. zupy mlecznej z
lanym ciastem i jaja w jednym zestawie śniadaniowym. Dzieciom powyżej 1. roku
życia poleca się urozmaicone rodzaje pieczywa – pszenne, mieszane
żytnio-pszenne, razowe, cienko krojone w małe kromeczki. Kanapki powinny
zawierać dodatek warzyw lub owoców (np. krążkami pomidorów bez skórki,
plasterkami owoców kiwi itp.).
Wartość
energetyczna pierwszego śniadania, obiadu i kolacji powinny wynosić każde ok.
250 kcal, tj. 25% z ogólnej puli energii zalecanej do spożycia w ciągu dnia
(1000 kcal) przy założeniu spożywania 5 posiłków w ciągu dnia. Resztę energii
powinny dostarczyć drugie śniadanie i podwieczorek.
OBIAD
Powinien być
głównym pod względem wartości odżywczej i energetycznej posiłkiem w ciągu dnia.
Posiłek obiadowy powinien składać się z zupy przygotowanej na bazie warzyw i
drugiego dania. Drugie danie należy przygotować (do wyboru) z mięsa, drobiu,
ryby lub jaj z dodatkiem ziemniaków, kaszy lub makaronu i warzyw w postaci
jarzynki, surówki. Niekiedy zupę jarzynową można zastąpić sokiem warzywnym lub
warzywno –
owocowym
bogatym w wit. C. Podstawową technologią przygotowania potraw powinno być
gotowanie. Jeśli dziecko jest niejadkiem posiłek zaczynamy od potrawy mięsno –
jarzynowej. Posiłek można zakończyć lekkim, wartościowym deserem – niewielką
ilością soku, kompotem, porcją owoców lub domowym biszkoptem.
KOLACJA
Rodzaj
posiłku po południowo -wieczornego przygotowywanego w domu dla dzieci zależy w
dużej mierze od tego czy dziecko uczęszcza do żłobka lub przedszkola.
Często jest
to kolacja łączona przy jednym stole z posiłkiem obiadowo - kolacyjnym rodziców
po ich powrocie z pracy. Dla niektórych dzieci jest to drugi obiad. Niekiedy
ostatnim posiłkiem popołudniowym dzieci jest bogatszy podwieczorek i owoce
zjadane przed snem. Ten zróżnicowany wzorzec żywienia dzieci wymaga
indywidualnych jadłospisów. Posiłek podawany na kolację powinien być
lekkostrawny. Potrawy gotowane mogą
urozmaicić
standardowe zestawy z kanapkami. W jadłospisach kolacyjnych dzieci należy
uwzględnić wysokowartościowe produkty spożywcze, które są źródłem białka,
witamin i składników mineralnych – chude mięso, mlek
o i jego
przetwory, a wśród nich mleczne
napoje
fermentowane – kefir, jogurt. Posiłek wieczorny bogaty w węglowodany, witaminy
i składniki mineralne działa uspokajająco i może być korzystny dla dzieci nad
aktywnych.
Podobnie
może działać szklanka ciepłego mleka wypita przed snem. W takim przypadku
należy pamiętać jeszcze raz o higienie jamy ustnej.
DRUGIE ŚNIADANIE PODWIECZOREK
Drugie śniadanie
i/lub podwieczorek powinny stanowić uzupełnienie puli
energetycznej
całodziennej diety dziecka. Mogą być one posiłkami przygotowywanymi na bazie
mleka lub jogurtu. Polecane są także świeże owoce podawane w formie kolorowych
odpowiednio dobranych smakowo kompozycji, także soki, przeciery owocowe i
potrawy zaliczane do deserów stanowiące połączenie owoców z kleikiem, kaszką
lub biszkoptem. Wiele smacznych potraw przygotować można z białego sera,
homogenizowanych twarożków, z jaj lub z dodatkiem jaj – omlety, naleśniki.
Potrawy o
słodkim smaku można przyprawiać odrobiną cukru waniliowego,wanilii, cynamonu,
goździków. Inne dodatki - miód, kakao, a także bakalie, podwyższają wartość
energetyczną i odżywczą potraw. Migdały, orzechy mogą stanowić dobre źródło
mikroelementów – pierwiastków śladowych takich jak cynk, mangan, molibden,
miedź.
Należy
pamiętać jednak o odpowiednim stopniu rozdrobnieniu (drobnym zmieleniu)
orzechów i migdałów w potrawach dla dzieci. Dla dzieci młodszych można podawać
porcję budyniu lub kisiel mleczny z owocami, dla dzieci starszych - porcję
ciasta z napojami mlecznymi lub koktajle mleczno – owocowe.
PRZEKĄSKI
Dzieci
bardzo aktywne, zużywające wiele energii na zabawę albo procesy uczenia mogą
potrzebować uzupełnienia swojej diety różnymi przekąskami. Warto skonsultować
się wtedy z lekarzem lub dietetykiem.
Zdrowe
przekąski to świeże owoce – np. cząstki jabłka, mandarynki lub pomarańczy
obranej z białej otoczki, plasterki banana, kawałeczki gotowanych warzyw – marchwi, kalafiora, fasolki szparagowej,
soki owocowe
przecierowe przeznaczone dla niemowląt i dzieci do 3 roku życia, a przede
wszystkim produkty białkowe – plasterki
sera, mleko, jogurt naturalny, który można podawać ze świeżymi owocami lub
przecierami owocowymi.
W ciągu dnia
dziecko powinno otrzymać 4-5 posiłków:
3 podstawowe
(śniadanie,
obiad, kolacja) i 1-2 uzupełniające (drugie śniadanie i/lub podwieczorek).
Przerwa
pomiędzy posiłkami powinna wynosić ok 3-4 godzin.
Liczba
posiłków spożywanych przez dzieci w ciągu dnia może się okresowo zmieniać,
zwłaszcza dotyczy to takich posiłków jak II śniadania czy podwieczorki.
Dziecko w
wieku 1 – 3 lat ze względu na małą pojemność żołądka powinno otrzymywać ilości
potraw zgodne z indywidualnymi potrzebami, ale dostarczającej właściwej ilości
energii (czyli o odpowiedniej gęstości energetycznej).
Błędem
jest podawanie dużych porcji rozcieńczonych zup, także tłustych potraw,
ciężkich sosów, smażonych potraw.
Woda jest
składnikiem niezbędnym do życia. W organizmie pełni rolę substancji budulcowej,
uniwersalnego rozpuszczalnika, uczestniczy w transporcie m.in. składników
odżywczych, stanowi idealne środowisko dla prawidłowego przebiegu procesów
metabolicznych, reguluje gospodarkę cieplną.
U dzieci w
wieku 1 – 3 lat zapotrzebowanie na płyny wynosi ok. 1300 ml na dobę. W żywieniu
małych dzieci szczególne znaczenie ma jakość wody używanej do przygotowywania
mleka w proszku, zup, przecierów
czy soków.
Woda przeznaczona dla niemowląt i małych dzieci powinna mieć naturalną czystość
chemiczną, mikrobiologiczną oraz właściwy skład minelralny.
Woda
najlepiej zaspokaja pragnienie, szczególnie w okresie letnich upałów. Może też
dostarczać pewnej ilości łatwo przyswajalnych mikroelementów. Dzieci zawsze
powinny mieć do niej dostęp. Oprócz wody inne ważne dla zdrowia płyny polecane
w żywieniu niemowląt i dzieci to mleko, w tym mleko modyfikowane typu junior i
napoje
mleczne,
takie jak jogurty i kefiry soki owocowe i warzywne. W żywieniu dzieci należy unikać
dosładzanych i gazowanych napojów.
W czasie
choroby – gorączka, wymioty, biegunka zapotrzebowanie na wodę wzrasta. Stąd
bardzo ważne jest w tym okresie systematyczne podawanie dzieciom małymi
porcjami wody lub innych płynów zgodnie z zaleceniami lekarza.
Ilość płynów
spożywana w ciągu dnia przez dzieci uwarunkowana jest indywidualnymi
potrzebami. W żywieniu małych dzieci polecana jest woda naturalna, źródlana,
nisko zmineralizowana zmineralizowana,
najlepiej
butelkowana z atestem.
Woda dobrej
jakości polecana jest nie tylko do picia, lecz także do przygotowywania mleka
modyfikowanego i potraw.
W domu,
żłobku, czy w przedszkolu dzieci powinny mieć zawsze dostęp
do picia –
kubki, szklaneczki i butelka z wodą powinny być zawsze w zasięgu wzroku
dziecka, tak by mogło ono wskazać, że chce pić. Dzieci po 1 roku życia nie
powinny już pić napojów z butelki ze smoczkiem.
Soków i
słodkich napojów nie wolno podawać dzieciom w nocy.
Dla
wspomagania prawidłowego rozwoju aparatu mowy zaleca się podawanie dzieciom
płynów z kubka lub szklanki, picie przez słomkę oraz z butelki.
ASORTYMENT PRODUKTÓW POLECANYCH W
ŻYWIENIU DZIECI
Kalafior,
kalarepa, pietruszka, por, cebula, ziemniaki
Chude mięso
czerwone, drób, chuda wędlina, ryby, jaja
Płatki zbożowe
bez cukru, kasza gryczana, kasza jęczmienna, kasza jaglana
Dynia,
fasolka, kabaczek, kukurydza, marchew
Borówki,
czarne jagody, czarne porzeczki, śliwki, winogrona
Ananas,
banan, brzoskwinia, cytryna, grejpfrut, gruszka, pomarańcza, morela, jabłko
Mleko, mleko
modyfikowane, jogurty naturalne, kefir, ser żółty, ser biały
Bułka
pełnoziarnista, chleb pełnoziarnisty, chleb graham
Makaron,
bułka pszenna, naleśnik, placuszki, ciasto drożdżowe
Awokado,
brokuły, bób, brukselka, cukinia, zielony groszek, kapusta, szpinak,
szczypiorek
Arbuz,
czereśnie, maliny, truskawki, wiśnie, żurawina, porzeczki, poziomki, jeżyny
Oliwa z
oliwek, olej rzepakowy, olej słonecznikowy
Buraki,
papryka, pomidor, rzodkiewka, bakłażan
Masło
Przedstawiono
orientacyjną liczbę i wielkość porcji różnych produktów spożywczych i potraw
zalecanych do spożycia w ciągu dnia dla dziecka w wieku 13-36 miesięcy.
PRODUKTY
BIAŁKOWE 4-5 porcji
1 szklanka
mleka płynnego spożywczego o zawartości 2-3,2 % tłuszczu
1/2 szklanki
jogurtu, kefiru lub maślanki, 2 łyżeczki twarożku
Produkty białkowe inne 1-2 porcje
1/2 jajka
lub 1 plasterek chudej wędliny
1/2 bułki
pszennej lub 1 kromka chleba jasnego
1/2 szklanki
płatków zbożowych
Produkty mleczne 3 porcje
1 szklanka
mleka modyfikowanego typu Junior
lub białego
sera; 1 plasterek lub łyżeczka tartego żółtego sera
cienki
plaster pieczonego schabu, ryby, lub 1/2 piersi z kurczaka
Produkty zbożowe 5 porcji
1/2 bułki
pełnoziarnistej lub 1 kromka chleba razowego
2-3 łyżki
gotowanej kaszy gryczanej, makaronu lub ryżu
1 naleśnik,
1 placuszek, 1 kawałek ciasta drożdżowego lub biszko
WARZYWA 5
porcji
· Warzywa pomarańczowe: 2 łyżki
startej marchewki, gotowanej dyni
· Warzywa żółte: 5 fasolek
szparagowych, 2 łyżki kukurydzy
· Warzywa białe: 1 ziemniak, 1/2
szklanki białej kapusty kwaszonej, szklanka gotowanej cukinii, kalafiora
· Warzywa czerwone: 1 mały pomidor,
1/2 małej papryki, 1-2 łyżki gotowanych buraczków, 1-2 gotowanej czerwonej
kapusty
OWOCE 4
porcje
· Owoce fioletowo-purpurowe: 1/2
szklanki porzeczek, jagód
· Owoce żółto-pomarańczowe i białe:
jabłko, gruszka, morele (3 sztuki)
· mała brzoskwinia, 1/2 banana
· Owoce czerwone: 1/2 szklanki malin
· 1/2 szklanki soku ze świeżych owoców
TŁUSZCZE 1-2
porcji
· 1 łyżeczka oliwy z oliwek, oleju
rzepakowego, 1 łyżeczka masła
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz