DOM MAŁEGO DZIECKA

Dom małego dziecka to zakład opiekuńczy przeznaczony zasadniczo dla dzieci w wieku od 0 do 3 lat. W niektórych wyjątkowych sytuacjach mogą w nim przebywać matki, przyjmowane od 7 miesiąca ciąży na około pięciomiesięczny okres pobytu. W placówkach przeznaczonych wcześniej tylko dla dzieci do lat 3 stworzono możliwość pobytu dla dzieci starszych, w imię realizacji zasady nierozdzielania rodzeństwa oraz zasady stałości opieki. W placówkach socjalizacyjnych znajdują się dzieci pozbawione trwale lub okresowo opieki własnej rodziny, dzieci opuszczone oraz te, które z różnych przyczyn zostały sierotami. Głównym źródłem sieroctwa jest tak zwana “dezorganizacja rodziny” czyli niespiełnienie przez nią prawidłowych funkcji społecznych i wychowawczych. Duży procent osieroconych społecznie dzieci pochodzi z rozbitych rodzin (szczególnie dotyczy to rodzin o niskim poziomie moralnym, kulturalnym i materialnym). Dziecko staje się również sierotą, gdy jego rodzice zostają sądownie pozbawieni władzy rodzicielskiej.

W Uchwale Rady Ministrów z 12 czerwca 1945roku zdecydowano o nowym podziale kompetencji w dziedzinie opieki nad dziećmi:  opieka nad dziećmi do lat 3 oraz ochrona macierzyństwa została powierzona ministerstwu zdrowia, a opieka nad dziećmi starszymi– ministerstwu oświaty. Działalność opiekuńcza została scentralizowana, a większość instytucji upaństwowiona.

Z dniem 1 stycznia 1993r w myśl art. 107 ustawy z dnia 7 września 1991r. O systemie oświaty Domy Małego Dziecka przekształcone zostały w placówki opiekuńczo-wychowawcze i poddane opiece kuratorium oświaty. Rozporządzenie w sprawie placówek opiekuńczo-wychowawczych, które stanowiło podstawę prawną wprowadzania zmian w placówkach z września 2000r. definiuje różne typy opieki: opieka dzienna, całodobowa, doraźna, hostel i rodzina zaprzyjaźniona. Rozporządzenie przewiduje możliwość specjalizowania się placówek w opiece nad dziećmi o szczególnych potrzebach, a także łączenia różnych zakresów sprawowanej opieki.

U ustawie z dnia 19 października 2007roku w sprawie placówek opiekuńczo wychowawczych wyjaśnione zostały dokładne cele oraz funkcje zakładów opiekuńczych. W myśl rozporządzenia placówka ma na celu zapewnie dziecku:

1.     Doraźnej opieki na czas trwania sytuacji kryzysowej.

2.     Dostępu do kształcenia dostosowanego do jego wieku i możliwości rozwojowych.

3.     Opiekę i wychowanie do czasu powrotu do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie adopcyjnej albo zastępczej, całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej typu rodzinnego albo socjalizacyjnego.

4.     Dostęp do pomocy psychologiczno-pedagogicznej odpowiedniej do zaburzeń i odchyleń rozwojowych lub specyficznych trudności w uczeniu się.

5.     Dostęp do zajęć wychowawczych, kompensacyjnych, terapeutycznych i rewalidacyjnych.

6.     Wyposażenie w: odzież, obuwie, bieliznę i inne przedmioty osobistego użytku, dostosowane do wieku i indywidualnych potrzeb, zabawki odpowiednie do wieku rozwojowego, środki higieny osobistej

7.     Zaopatrzenie w : leki, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze, podręczniki i przybory szkolne, dostęp całodobowy do podstawowych produktów żywnościowych oraz napojów, odpowiednie warunki higieniczno-sanitarne.

8.     Zapewnia pomoc w nauce, organizację czasu wolnego, rozwój zainteresowań, organizację zabaw i zajęć sportowych, stałą pracę z rodziną dziecka.

Zadania placówki:

1.     Placówka interwencyjna sporządza diagnozę psychologiczno-pedagogiczną dziecka i diagnozę jego sytuacji rodzinnej oraz ustala wskazania do dalszej pracy z dzieckiem.

2.     Placówka interwencyjna informuje centrum pomocy o przebywających w niej dzieciach.

3. Placówka wielofunkcyjna zapewnia dziecku dzienną i całodobową opiekę oraz wychowanie, realizując zadania przewidziane dla placówki wsparcia dziennego, placówki interwencyjnej i placówki socjalizacyjnej, a także łączy dzienne i całodobowe działania terapeutyczne, interwencyjne i socjalizacyjne skierowane na dzieci i rodzinę dziecka.

4.Placówka wielofunkcyjna pracuje z rodziną dziecka w celu usprawnienia jej umiejętności opiekuńczo-wychowawczych.

W placówce zatrudnieni są:

– wychowawca (sprawuje opiekę od 1 do 6 dzieci)

– opiekunki dziecięce ( od 1 do 3 dzieci)

– pedagog

– psycholog

– terapeuci

– pracownik socjalny (po 1 na 30 dzieci)

– lekarze i pielęgniarki

– wolontariusze

– rodziny zaprzyjaźnione

Zadania wychowawcy i dyrektora placówki:

1.     Wychowawca placówki organizuje pracę z grupą dzieci oraz pracę indywidualną z dzieckiem.

2.     Wychowawca, kierujący procesem wychowawczym dziecka, realizuje zadania wynikające z indywidualnego planu pracy oraz pozostaje w stałym kontakcie z rodziną dziecka, przy czym jeden wychowawca kieruje procesem wychowawczym nie więcej niż 6 dzieci.

3.     Pracę wychowawcy wspierają pracownicy, których zatrudnienie wynika z potrzeby organizowania zajęć terapeutycznych oraz zapewnienia dzieciom prawidłowej opieki i bezpieczeństwa.

4.     Placówka utrzymuje kontakt z pracownikami socjalnymi ośrodka pomocy społecznej właściwego dla miejsca zamieszkania dziecka w celu uzyskania informacji o jego sytuacji rodzinnej.

5.     Dyrektor placówki rodzinnej jest jednocześnie wychowawcą. W razie jego nieobecności placówką rodzinną kieruje osoba wyznaczona przez podmiot prowadzący w uzgodnieniu z dyrektorem.

6.     W placówce rodzinnej wychowawca może łączyć funkcje administracyjne i obsługi.

7.     Na podstawie opinii, o której mowa w ust.7 dyrektor placówki informuje sąd o zaistnieniu podstaw do powrotu dziecka do rodziny naturalnej albo wobec niemożności powrotu dziecka do rodziny naturalnej -informuje ośrodek adopcyjno-opiekuńczy, a w przypadku gdy na terenie powiatu nie działa ośrodek adopcyjno -opiekuńczy, właściwe centrum pomocy, celem umieszczenia dziecka w rodzinie przysposobiającej, rodzinie zastępczej lub w placówce rodzinnej.

8.     Placówka realizuje z dzieckiem indywidualny plan pracy.

9.     Uzupełnianie karty pobytu dzieci

  

W Domach Małego dziecka zazwyczaj funkcjonują dwie grupy wychowawcze:

I grupa przeznaczona jest dla dzieci od urodzenia do pierwszego roku życia.

II grupa to dzieci w wieku od pierwszego roku życia do trzech lat.

W tej grupie mogą przebywać także dzieci starsze, które ze względu na bardzo duże opóźnienie rozwoju psychomotorycznego oraz niepełnosprawność wymagają szczególnej opieki.

Opiekę nad dziećmi sprawują całodobowo pielęgniarki i opiekunki dziecięce.

Wykonują one czynności pielęgnacyjno-opiekuńcze oraz prowadzą zajęcia stymulujące ogólny rozwój dziecka. Ponadto dzieci objęte są opieką medyczną, psychologiczną, logopedyczną i fizjoterapią.

W placówkach prowadzona jest często i systematycznie terapia metodą Weroniki Sherborne w której nawiązuje się do najbardziej pierwotnego sposobu porozumiewania się jakim jest “język ciała”.

Ważne jest wyrażanie uczuć i emocji oraz docenienie bliskości drugiego człowieka. Weronika Sherborne rozumie swoją metodę jako podejście pedagogiczne, umożliwiające doświadczenie ruchu, kontaktu fizycznego, emocjonalnego i społecznego.

Dla dzieci od drugiego roku życia często organizowane są ( według opracowanego planu) zajęcia z wychowania przedszkolnego.

Dzieci mają możliwość rozwijania się, nauki oraz nawiązywania kontaktów z innymi wychowankami poprzez wspólną zabawę i naukę.

Domami małego dziecka nazywamy takie zakłady opiekuńczo -wychowaw­cze, w których przebywają dzieci od chwili urodzenia do ukończenia trzech lat, pozbawione całkowicie lub czasowo opieki rodzicielskiej. Są to dzieci matek samotnych, sieroty, półsieroty, a także dzieci mające rodziców, którym albo odebrano prawa rodzicielskie, albo wypadki losowe uniemożliwiają im sprawowanie opieki nad dzieckiem. Są też dzieci porzucone. Nie potrzeba nikomu tłumaczyć, jak biedne są to dzieci i jak wiele oczekują miłości, uczucia i opieki ze strony personelu opiekuńczego domów dziecka. System pracy domu małego dziecka zbliżony jest do systemu żłobkowego. Istnieje tu, podobnie jak w żłobku, podział na grupy wiekowe dla lepszego nadzoru i realizacji programu wychowania. Domy małego dziecka podlegają resortowi zdrowia, zaś domy dziecka starszego resortowi oświaty i wychowania. Dziec­ko kończące trzy lata przechodzi do domu dziecka starszego. Nie jest to rozwiązanie dobre, toteż planuje się przedłużenie pobytu w domach małego dziecka do 7 lat. Za pracę domu dziecka odpowiada jego kierownik, który ma do pomocy odpowiedni personel pomocniczy. Opiekę lekarską nad dziećmi domu małego dziecka sprawuje lekarz pediatra i pielęgniarki. Rodzice i opiekunowie, którzy zmuszeni są oddać dziecko do domu dziecka, muszą dopełnić następujących formalności: Złożyć podanie w dyrekcji zespołu opieki zdrowotnej. Do podania tego należy załączyć: Wywiad społeczny. Skrócony odpis aktu urodzenia dziecka. Książeczkę zdrowia dziecka. Wynik badania krwi na WR. 3 wyniki badania kału dziecka na nosicielstwo duru i czerwonki. Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia dziecka. Zaświadczenie ze stacji sanitarno-epidemiologicznej o braku kontaktu dziecka z chorobami zakaźnymi. Zobowiązanie rodziców do utrzymywania stałych kontaktów z dziec­kiem. W wypadku decyzji sądu o umieszczeniu dziecka w zakładzie odpis prawomocnego postanowienia sądu. Zaświadczenie o wysokości zarobków rodziców za ubiegłe 12 miesięcy plus zasiłek rodzinny. W wypadku otrzymania alimentów odpis wyroku sądu uznającego ojcostwo i wysokość alimentów. W wypadku przebywania rodziców w zakładzie karnym odpowiednie zaświadczenie. W wypadkach nagłych, kiedy nie można uzyskać wymienionych dokumen­tów, wystarczy przedłożyć: Zaświadczenie lekarskie o stanie zdrowia. Protokół konieczności sporządzony przez instytucję, która zajęła się sprawą umieszczenia dziecka w domu dziecka (MO, prokuratura, sąd, opiekun społeczny, wydział zdrowia). W tym miejscu można by dużo napisać o tragedii dzieci pozbawionych ciepła domu rodzinnego. Wiadomo, że nawet najlepiej zorganizowany dom dziecka nie jest w stanie zastąpić dziecku rodziny. Dlatego należy robić wszystko, aby te dzieci, które mają rodziców, jak najprędzej powróciły do domu, a te, które nie mają nikogo bliskiego, znalazły rodzinę zastępczą lub zostały adoptowane.

W Domu Małego Dziecka wychowankowie podzieleni byli na następujące grupy wiekowe:

• Niemowlaki

• Raczki

• Maluchy

• Starszaki  

       Zadania realizowane przez komórkę Dom Małego Dziecka:

• doraźna opieka na czas trwania sytuacji kryzysowej,
• zapewnienie opieki całodobowej i wychowania do czasu powrotu do rodziny naturalnej lub umieszczenia w rodzinie adopcyjnej lub zastępczej,  
• podejmowanie zadań w celu powrotu dziecka do rodziny, znalezienie rodziny przysposabiającej lub umieszczenie w rodzinnej opiece zastępczej,
• dostęp do kształcenia dostosowanego do wieku i możliwości rozwojowych dziecka,
• troska o wszechstronny rozwój osobowości wychowanków i wyrabianie nawyków kultury życia codziennego, poprzez prowadzenie zajęć socjalizujących, korekcyjnych, kompensacyjnych, logopedycznych, terapeutycznych, rekompensujących brak wychowania w środowisku rodzinnym,
• prowadzenie dla dzieci niepełnosprawnych odpowiedniej rehabilitacji i zajęć specjalistycznych.